Romowie w Polsce otrzymali polsko-romski modlitewnik i śpiewnik
„Romski modlitewnik i śpiewnik” trafi dziś do rąk pierwszych odbiorców
Wydany właśnie „Romski modlitewnik i śpiewnik” trafi dziś do rąk pierwszych odbiorców. Pionierskie wydawnictwo otrzymają uczestnicy dorocznej pielgrzymki Romów na Jasną Górę. Tak obszernego opracowania zawierającego teksty modlitw i pieśni dotąd w Polsce nie było – podkreślił w rozmowie z KAI ks. Stanisław Opocki, krajowy duszpasterz Romów.
Publikacja przygotowywana była od lat przez Instytut Pamięci i Dziedzictwa Romów oraz Ofiar Holokaustu. Autorem blisko 200-stronicowej publikacji jest Andrzej Sochaj, wiceszef Instytutu, który działa przy Związku Romów Polskich z siedzibą w Szczecinku.
„Zależy nam na tym, aby język i kultura Romów nie zaginęły, także w wierze i w duszpasterstwie, i były nadal w niej obecne w czasie wspólnych spotkań modlitewnych” ? powiedział KAI Andrzej Sochaj. Tym bardziej, że, jak zaznaczył, w wyniku asymilacji tej grupy etnicznej w naszym kraju, stopień znajomości języka romskiego jest wśród nich bardzo różny.
Publikacja powstała również po to, by ocalić od zapomnienia powstałe na przestrzeni lat teksty i tłumaczenia modlitw oraz pieśni na język romski ? tłumaczy Sochaj. Chodzi o to, by teksty te były kultywowane przez Romów, zarówno podczas modlitwy indywidualnej jak i we wspólnocie.
Większość modlitw i pieśni opublikowano w wersji dwujęzycznej. W książeczce znajdują się teksty wielu pieśni, w tym słynnej „Czarnej Madonny”. Pierwsze wersy refrenu w języku romskim brzmią: „Madonno Kali madonno ćhaworo te tiro som/ O de Man Kali Madonno ke tute garuweł pes”.
Niektóre, typowo romskie pieśni opublikowano w kilku narzeczach, np. w narzeczu Bergitka Roma i w narzeczu Lovarów.
We wstępie do modlitewnika Andrzej Sochaj przypomina, że Romowie oraz Sinti są jedną z mniejszości narodowych i etnicznych, jaka od wieków zamieszkuje Polskę. Romowie wywodzą się z różnych grup: Polska Roma, Kelderasze, Lowarzy, Bergitka Roma. Najmocniej podkreślaną cechą romskiej tożsamości jest używany przez tę społeczność język romani, czyli język romski.
Autor modlitewnika zwraca uwagę, że Romowie bardzo cenią sobie wspólne starania tej społeczności oraz Krajowych Duszpasterzy Romów i innych opiekunów duchowych w celu inkulturacji adaptacji pewnych tradycji i obyczajów romskich do liturgii. Jednym z nich jest używanie w czasie Mszy św. i innych nabożeństw języka romskiego.
W Polsce duszpasterstwem Romów zajął się w latach 70. jezuita ks. Edward Wesołek, od 1979 r. krajowy duszpasterz Romów. On też w 1981 r. zainaugurował doroczne pielgrzymki tej grupy narodowej i etnicznej na Jasną Górę, które odbywają się w pierwsza niedzielę grudnia.
Od 1996 roku Krajowym Duszpasterzem Romów jest ks. Stanisław Opocki z kapłan diecezji tarnowskiej. Od 1985 r. organizuje on co roku międzynarodową, około 5-kilometrową pielgrzymkę Romów z Łososiny Górnej do Sanktuarium Matki Bożej Bolesnej w Limanowej, w której biorą także udział Romowie ze Słowacji. Odbywa się ona w trzecią niedzielę września. Natomiast w drugą niedzielę czerwca organizowana jest pielgrzymka do Rywałdu Królewskiego na Kujawach. Patronka tego sanktuarium nazywana jest Matką Bożą Cygańską.
Ks. Opocki zwraca uwagę, że tak obszernego modlitewnika i śpiewnika romskiego dotąd w Polsce nie wydano, były jedynie zdecydowanie skromniejsze wydawnictwa. Duszpasterz ocenia, że katolicy stanowią 90 proc. Romów żyjących w Polsce, pozostali to zielonoświątkowcy i Świadkowie Jehowy.
Radość z powodu wydania publikacji wyraził w rozmowie z KAI przewodniczący Rady KEP ds. Migracji, Turystyki i Pielgrzymek bp Krzysztof Zadarko. Treść publikacji zaprezentował ks. Stanisław Opocki, członek Rady, na jej niedawnym posiedzeniu w Warszawie.
Romowie, których pierwotną ojczyzną były wschodnie Indie, to lud częściowo osiadły a częściowo koczowniczy. Główne ich skupiska na terenie Europy, dokąd przywędrowali X w., znajdują się w Rumunii, na Węgrzech i Słowacji. Ich liczebność na świecie szacuje się na 2-5 mln.
W czasie II wojny światowej zginęło ok. 500 tys. Cyganów. Obecnie w Polsce zamieszkuje około 15 tys. Romów, którym posługuje kilkunastu duszpasterzy. Romowie mówią wieloma dialektami, z których składa się język cygański.
Za: KAI, 3 grudnia 2017